Vanmorgen was het onderwerp van de kerkdienst: sterven anno domini 2024. Dat anno domini was heel bewust gekozen. Het jaar onzes Heren. Niet alleen het jaar van de Heer, maar juist ook de erkenning dat God over leven en dood gaat. Ter voorbereiding van deze dienst waren een aantal mensen bij elkaar gekomen om na te denken en te delen. Ik schreef onderstaand “verhaal”. Uiteindelijk is dat samengevoegd met een andere bijdrage en dat samengevoegde verhaal mocht ik vanmorgen voorlezen in de dienst.
Dit was mijn oorspronkelijke verhaal.
Een paar weken geleden kwamen een aantal gemeenteleden bij elkaar om na te denken over het levenseinde en wat daarbij kan spelen. Een ieder had een eigen verhaal en ervaring. Samen dachten we na en wat we dachten en zeiden is onder anderen input voor deze dienst geworden.
Ons uitgangspunt was dat God leven geeft. Dat ons leven niet in eigen hand is. Een einde aan je leven maken, of een ander dat laten doen is not done. De huisarts in ons gezelschap gaf heel duidelijk aan dat zij dit niet doet en niet verwacht ooit te gaan doen.
Tegelijk blijft het een beetje zoeken naar wat wel kan en wat wel goed is. Hoever ga je met behandelen? Mag je zeggen dat je niet gereanimeerd wilt worden? Moet je altijd reanimeren? Moet iedere mogelijke behandeling ook gestart worden? Is palliatieve sedatie niet een slinkse vorm van alsnog euthanasie toepassen? Wat als er al jarenlang een depressie is, gekoppeld aan een zeer beperkende ziekte? Hoeveel levensmoed heb je dan nog?
Een stortvloed aan vragen kwam voorbij. Bovendien hadden we allemaal ook zo onze eigen redenen om mee te doen aan deze avond. Allemaal hadden we een lijntje met dit onderwerp. Niet alle vragen konden uitgebreid besproken worden. Definitieve antwoorden waren niet altijd te geven omdat situaties zo verschillend zijn.
Wat heel duidelijk is: euthanasie is het op verzoek een einde maken aan het leven, in situaties van ondraaglijk lijden. Er zijn zes criteria waaraan voldaan moet worden om het niet strafbaar te laten zijn. Eigenlijk waren we hier snel uit: niet doen. Een van ons vertelde dat de gedachte dat euthanasie een mogelijkheid was (bij ondraaglijk psychisch lijden) juist kan voorkomen dat iemand suïcide pleegt.
Palliatieve sedatie kan een goede manier van pijn- en lijdensbestrijding zijn. Dit kan niet zomaar gegeven worden, de stervensfase moet ingetreden zijn. En het moet in goed overleg met patiënt (indien mogelijk) en familie gebeuren.
Hierbij mag je in dankbaarheid gebruik maken van de mogelijkheden die God op medisch gebied gegeven heeft.
Die mogelijkheden geeft God ook bij alle medische technologie die bijvoorbeeld op de intensive care gebruikt worden. Behandelingen worden ingezet. Helaas kan na verloop van tijd blijken dat een behandeling niet aanslaat en moet het besluit genomen worden de behandeling te staken. Daar kan verschillend over gedacht worden, zo bleek. (er was een intensive care arts aanwezig deze avond, die ons dit uitlegde/ vertelde)
Reanimatie kwam eveneens ter sprake. Het is verplicht bij ziekenhuisopname te vragen of iemand gereanimeerd wil worden. Veel mensen zeggen: Ja, als ik maar niet als een kasplantje verder hoef te leven. En dat is nu net niet te voorzien als met reanimeren gestart wordt. Je kunt de vraag stellen of iemand van 90 jaar werkelijk nog gereanimeerd moet worden. Mag iemand sterven?
Veel vragen werden gesteld, een aantal antwoorden/ reacties gegeven. In de preek luisteren we naar wat God te zeggen heeft over leven en sterven. We mogen ons leven in Zijn hand leggen.
Het was mooi om zo met een aantal mensen na te denken over de invulling van de kerkdienst en mee te werken. Het was een mooie dienst, kregen we van verschillende kanten te horen. Een dienst die wat losmaakte. Ik hoop dat we de ruimte nemen en krijgen om naar elkaar te luisteren en elkaar te bemoedigen. Tot slot nog een lied dat hier mooi bij past.
Een ander onderwerp was hoe floreer je in het klooster. We speelden wat met het woord floreren. Zit daar het woord leren in? Iets met flora? In ieder geval heeft het met bloemen en bloeien te maken. De opdracht was in tweetallen in gesprek te gaan en elkaars talenten te benoemen. En die talenten op te schrijven. Uiteindelijk leverde dat een mooie bos bloemen op! Het was leuk om iemand te spreken die je normaal gesproken niet zo vaak spreekt.