Gesien

De afgelopen week was een week van terugkijken. Jaaroverzicht op jaaroverzicht was te lezen of te zien. Gisteravond keken allernaaste en ik terug op het afgelopen jaar. We keken vooral naar wat er in ons eigen leven gebeurde.  Het was een jaar met bijzondere gebeurtenissen!

Natuurlijk de trouwdag van zoon twee, in mei. Het was een gave dag, waar we zeer van genoten hebben. Ik vond het een heel bijzonder moment om hem de kerk in te ‘leiden’.

Een volgende bijzondere gebeurtenis was de pensionering van allernaaste. Inmiddels al weer drie maanden geleden. Het is nog een beetje wennen, voor ons allebei. Tegelijkertijd: een zegen om zo samen te mogen leven.

Dit jaar was ook het jaar waarin we langzamerhand onze plaats mochten innemen in onze kerkelijke gemeente. Meer en meer wordt het ‘onze’ gemeente. Ook dat ervaren we als zegen.

We mochten weer ‘nieuwe’ mensen ontmoeten, in het echt of digitaal. Of banden met ‘oude’ mensen verstevigen. Het blijft een zegen om verbinding te ervaren.

En dan nu het nieuwe jaar… opnieuw is er in ieder geval één mijlpaal:  mijn stoppen met werken per 1 april. Dan hoop ik helemaal te stoppen. Ik heb tot nu toe geen plannen voor na 1 april. Ik wil me niet vastleggen. Ik heb vanaf mijn zeventiende gewerkt en ben nu wel zo’n beetje uitgewerkt. Ik zie er naar uit om te stoppen, al zal ik mijn ‘klanten’ ook zeker wel gaan missen.
In de kerkdienst gisteravond hoorden we een lied van Dietrich Bonhoeffer. Een bemoedigend lied. Bij dezen dus die bemoediging voor een ieder die dit leest. Ga met God!

Onlangs stond in het Nederlands Dagblad een essay met de titel: “Hunkeren naar God in prekerige erediensten”. In een aantal punten benoemde de schrijver de dingen die hij lastig vindt in een kerkdienst. Bijvoorbeeld dat je het idee krijgt een televisiekijker te zijn, je kijkt naar iets dat uitgevoerd wordt. In de meeste protestantse erediensten is er een voorganger, die zo ongeveer de hele dienst aan het woord is. Een dienst kan dan een soort one man show worden. Troost van de schrijver: we komen als gelovigen samen voor Gods aangezicht, om Hem te eren, te bidden, naar elkaar om te zien.

Ik moet zeggen dat dit artikel me aansprak. Ik ervaar de kerkdiensten soms als vervreemdend. (heb ervaren) Of zit me af te vragen wat het doel en de zin van een dienst is. Niet snel na het verschijnen van de krant ontstond een discussie op Twitter. Onder predikanten, wel te verstaan. Er moesten toch wat kanttekeningen bij dit artikel geplaatst. Een ander verwachtte veel ingezonden stukken in de krant. Inmiddels hebben een paar predikanten gereageerd. Ik denk dat social media   ingezonden brieven wat vervangen)

Onze eigen gemeente.

In de afgelopen weken hebben we in onze kerkelijke gemeente een veertigdagen project gedaan. Sinds januari dit jaar zijn de Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) en de gecombineerde gemeente van Nederlands Gereformeerde kerk en Christelijke Gereformeerde kerk, samen gegaan. Er blijven (voorlopig?) twee wijkgemeentes bestaan.

Omdat het een goed plan leek het (kerkelijke) seizoen samen te beginnen is dit project bedacht. Een startzaterdag, startzondag hadden we begin september. In de afgelopen weken ging de preek in beide gemeentes over het zelfde onderwerp. Iedere week kwamen we in kleine groepen bij elkaar om dit onderwerp te bespreken en te onderzoeken wat er in de bijbel staat. Behalve deze kringavonden waren er ook ontspannende activiteiten georganiseerd. Ik was deel van de commissie die dit alles organiseerde. Met veel plezier en enthousiasme ben ik er mee bezig geweest. Heerlijk om weer de rust en gelegenheid te hebben om met dit soort dingen bezig te zijn. Toch erg gemist, merkte ik.

Zondag was  de laatste speciale dienst, met gezamenlijke avondmaalsviering. Het thema van deze dienst was: droomkerk. De kinderen, die meestal hun eigen programma hebben, hadden gezamenlijk een droomkerk gebouwd. Ieder kind had op een steentje zijn/ haar wens bij droomkerk geschreven.

Het was een mooie dienst, die wel heel erg vol was. Eerlijk gezegd was ik nogal moe na afloop. ’s Middags was er weer een dienst, zoals elke week. Maar niet elke week ga ik er naar toe. Door een gesprekje naar aanleiding van bovenstaand krantenartikel, wist ik dat er in  deze dienst een meditatieve stilte zou zijn, en ik was daar erg benieuwd naar.

De stilte was goed en mooi. De preek kwam echt binnen en gaf weer nieuw inzicht en licht. Mooi om een tekst uitleg te krijgen aan de hand van een film. (the shawshank redemption)

In deze dienst werd opnieuw het avondmaal gevierd. Nu alleen in de eerste vijf rijen van de kerk. Ik was dat vergeten en zat in rij vijf. Ik dacht: ik geef brood en wijn wel door, geen probleem. Echter, bij de uitnodiging tot de viering werd gezegd: misschien bent u zo geraakt door de dienst, als u wilt kunt u rustig opnieuw meevieren. Dat heb ik toen maar gedaan, in blijdschap opnieuw brood en wijn nemen. Ik dacht terug aan alle keren dat ik geen avondmaal vierde, omdat het niet kon. Niet dat het me ooit ontzegd is, wel omdat er tijden zijn geweest dat ik het niet kon vieren, met alle dingen die destijds speelden.

Zo werd dit een bijzonder weekend. Met momenten die me diep raakten. Momenten om van na te genieten, te herkauwen en te gedenken. De titel van deze beide blogs is potpourri. Potpourri kan iets geurigs zijn, geurige blaadjes die je ergens neerzet om een goede lucht te verspreiden. Een potpourri kan ook een verzameling zijn, van liedjes bijvoorbeeld. Voor mij zijn beide betekenissen van toepassing voor dit weekend.

Ik eindigde mijn blog over de preek over psalm 88 met de vraag hoe om te gaan met verdriet?

Echt troosten is moeilijk. Het verdriet van een ander confronteert je met je eigen verdriet. Confronteert met gebrokenheid. Met onvermogen. Je zegt zo gauw dat er toch ook nog wel veel dingen zijn om dankbaar voor te zijn… of dat je je vertrouwen op God moet stellen. Of dat je vooral naar de geweldige beloften voor de toekomst moet kijken. (veel moetjes overigens)

Na de preek zong de dominee een zelf geschreven lied. Hoe kwetsbaar was dit. Een deel van de  tekst:

 Als ik bang ben Heer, en opsta in de ruimte

waar ik eenzaam ben en niet wil zijn-

Is hier een medemens voor mij,

die met me gaat en luistert,

Voor mij Uw liefde tastbaar maakt,

Schenk mij die mens.  

Ik was erg geraakt door de preek en dit lied. Aan de geluiden om me heen te horen, was ik niet de enige. Mijn tranen zaten hoog. Ik dacht dat ik vaak (in mijn werk) een medemens ben voor anderen… en dat ik weleens vergeet dat ik zelf ook die mens nodig heb. Ik voelde me erg klein. Merkte eens te meer dat ik God zo nodig heb. Realiseerde me weer eens dat er best veel is gebeurd in de afgelopen jaren. Dat een vertrouwde plek toch niet meer de goede plaats voor ons was. Dat ik me daardoor best ontheemd voelde. Zoveel gevoel, gedachten, emoties daverden door mijn hoofd.

Toen ik de kerk uitliep was er een lieve zus die me wat beter kent en zag dat ik verdrietig was. Ze vroeg ernaar. En ik, ik had geen antwoord. Wist alleen dat mijn verdriet hoog zat. Maar was onmachtig iets te zeggen. In de hal van de kerk werd koffie gedronken en geschonken. Dat trok ik niet en we gingen snel naar huis.

Eigenlijk had ik geen zin aan alle mensen om me heen, terwijl ik wel de behoefte had aan die arm, of misschien juist wel aan een gebed. Dat bidden kon thuis, gelukkig. Ik zit/ zat me (samen met anderen) af te vragen of er gelijk na de dienst bij meer mensen behoefte aan samen bidden was. Ligt hier een kans? Maar ook: durven we als medebroers en zussen dit samen te doen? (met daaronder de vraag: hoe veilig voel je je bij elkaar?)

Beide blogs zijn een samenvatting en eigen interpretatie van de kerkdienst van afgelopen zondagochtend. De preek is hier terug te luisteren.

Afgelopen zondag ging het in de kerkdienst over psalm 88. Het was een dienst die me niet loslaat, ik ben er nog niet over ‘uitgedacht’ en wil hier delen wat me bezighield.

Psalm 88, wie kent hem? Een psalm van de ezrachiet Heman. Een psalm van de korachieten. Het is een van de zeer weinige psalmen die schijnbaar zonder hoop eindigt. In heel veel psalmen gaat het over nood van een mens. In de loop van een psalm verandert de toon vaak van hopeloos naar hoopvol.

Zo niet deze psalm, de laatste zin is: mijn beste vrienden hebt u van mij vervreemd, mijn enige metgezel is de duisternis. In het tweede vers staat: Here God, mijn redder. Er is vertrouwen op God als redder.

In onze tijd proberen we verdriet en ellende te ontlopen. Het leven ‘moet’ een feest zijn. En soms denken we zelfs recht te hebben op een goed leven. Tegelijk is het helder dat het leven niet altijd een feest is.  Soms zelfs nooit een feest.

Ook al leven we in een land  met veel voorzieningen, feit blijft dat voorzieningen vervangers zijn van gemis. Vervangers waar je soms erg je best voor moet doen om ze te ontvangen. Perspectief op herstel op deze aarde is er lang niet altijd.

De gedachte dat het ooit beter wordt, dat we wel geweldige perspectieven hebben, is soms een troost op afstand. Het zeggen dat niets toevallig gebeurt, houdt in dat God weet hoe jouw leven zal gaan en dat je niet uit zijn hand zal vallen. Het kan ook een machteloosheid inhouden: ik kan je niet helpen.

En dan, dan barst je van verdriet of teleurstelling. Je bidt je “binnenstenbuiten” zoals zo mooi gezegd werd. De hemel lijkt dicht te blijven. Er verandert niets aan je situatie, en God lijkt even ver weg als voorheen. Er kan een tijd zijn dat je niets voelt bij alles.

Mag je klagen? God vragen waarom dingen gebeuren, of juist niet gebeuren? Heman, de dichter van deze psalm, noemt God in deze psalm zijn redder. Naar wie hij het uitschreeuwt. In de preek werd verwezen naar 2 Korintiërs 1 vers 8-20:

De zoon van God was immers niet iemand die ja zei en nee bedoelde. Hij belichaamt het ja. In Hem worden alle beloften van God ingelost, en daarom is het ook door Hem dat we amen zeggen tot Gods eer.

Christus is de kracht onder onze klacht. Hij heeft meer dan welk mens geleden. Is echt in de steek gelaten door God. Wij voelen ons misschien in de steek gelaten, maar God is er altijd bij.

Je mag klagen bij God, en dat klagen geeft ruimte voor Hem.

Kunnen we als deelgenoten in het verdriet van anderen die ruimte laten bestaan?