Gisteren bezocht ik een congres dat deze naam had: kerk tussen muren en mensen. Het congres was georganiseerd in opdracht van de redacties van de bladen “Opbouw” en “De Reformatie”. Ik vraag me af hoeveel belletjes gaan rinkelen, bij deze bladtitels? Twee kerkelijke bladen die veel invloed hebben (gehad, denk ik…) De Reformatie uit de “vrijgemaakte” hoek, Opbouw uit, wat vroeger buiten verband heette, en nu Nederlandsgereformeerde kerken zijn. In de zestiger jaren vorige eeuw woedde een hevige kerkstrijd. De zoveelste en nog steeds niet de laatste. Het was bijzonder dat dit congres georganiseerd kon worden. De bezoekers hadden grotendeels dezelfde haarkleur als ik heb. Er waren nogal wat predikanten aanwezig. Ik meende zo af en toe uit de reacties de kleur en smaak van de bezoekers te herkennen. Het was een stevig programma: twee sprekers, twee workshops en tot slot nog een sprekerd.
Eén van de workshops had als titel: Flexibel met de Heer voor ogen. Ik vond dat een mooie titel. Flexibel zijn, kan dat? Ja, het kan, en het mag ook. (of moet het zelfs?) “Wij, gereformeerden houden van duidelijkheid”, werd geponeerd. We denken die duidelijkheid nogal eens rechtstreeks uit de bijbel te halen. “Dus” kunnen we niet veranderen… De workshopleider Ad de Boer had een mooie indeling gemaakt, namelijk vijf bedrijven:
1e : de schepping, 2e : de zondeval, 3e: Israël, 4e: Jezus op aarde en dan het vijfde bedrijf..: het nieuwe testament en de kerkgeschiedenis. De eerste vier bedrijven zijn afgerond, het vijfde deels, het nieuwe testament is afgesloten, de (kerk) geschiedenis is nog in gang. Daar zijn wij met z’n allen deel aan. Daar mogen we mee bezig zijn. We denken misschien dat bijvoorbeeld de inrichting van een kerkdienst voorgeschreven is. De enige rechtstreekse verwijzing naar samenkomsten is te vinden in 1 Korintiërs 14, vooral vanaf vers 26. Overigens wel een beetje anders dan wij gewend zijn… Het punt is dat wij een traditie volgen in onze diensten. Op zich is er niets mis met tradities, maar we mogen de traditie niet als wet verheffen. We kunnen er kritisch naar kijken, dit is dan het vijfde bedrijf dat geschreven wordt. Geschreven met de wijsheid die al in de eerste bedrijven tot ons gekomen is.
Was de intentie van deze workshop dat we “dus” alles maar overhoop moesten gooien en wegdoen en al onze wielen opnieuw uitvinden, zoals de angst was? Volstrekt niet! We zijn vrij en geen slaven meer. In het oude testament waren alle ceremoniën voorgeschreven en uitgewerkt, nu hebben wij zelf verantwoordelijkheid. Als blijkt dat bepaalde zaken niet meer werken, hebben we de vrijheid die te veranderen. Bijvoorbeeld de structuur van een kerkenraad. Ik vond het mooi en verhelderend. Zit me dan wel af te vragen hoe iets dergelijks in de praktijk zou werken… die kerkorde… hebben we toch teveel dingen dichtgetimmerd?