Vrijgemaakt?

Onlangs was het zeventig jaar geleden dat de Vrijmaking plaatsvond. Ik zag geen enkel bericht hierover in “mijn” krant. Verschenen er in het verleden nog boeken ter herdenking van dit feit, met titels als: “Het vuur blijft branden”, nu niets. In een column in het ND ging het nog ‘even’ over dit jubileum, en daar bleef het bij. In het ND van vorige week stond een interview met twee GKv-verlaters, beiden hadden meegewerkt aan de bundel: Vrijgemaakt?

Dertigers over het leven in een gereformeerde zuil, is de ondertitel. Het interview in de krant maakte me nieuwsgierig. Volwassenen in de leeftijd van onze kinderen. Ze vertelden over hun jeugd, over hoe de zondag besteed werd. Traditioneel volgens hen, herkenbaar voor mij. Ja, zo waren de zondagen bij ons ook ingevuld. Ik kocht het boek en begon er in te lezen, om niet meer te stoppen.

Wat zij vertelden over hun leven gaf bij mij veel herkenning. Ja, zo was het. Naar mijn inzicht werd er niet hevig afgegeven op de vrijgemaakte kerk. Er werd niet gemopperd op ouders, of een trap nagegeven. Niettemin vond ik het vaak vervreemdend, dat wat er gezegd werd. Tegelijkertijd ook wel herkenbaar. Dichtgetimmerde zalen. Ja, er was een vrijgemaakte zuil, met naar binnen gericht zijn, eigen scholen, krant, partij, caravanclub, maatschappelijk verbond en noem het maar op. Heerlijk vond ik dat als kind. Beschermend die eigen wereld. Het liefste wilde ik als kind een geheel vrijgemaakte stad, zelfvoorzienend met ziekenhuis en al.

De verhalen die verteld worden in dit boek, zijn (bijna) allemaal van universitair geschoolde mensen. Studeren is gevaarlijk, zo werd vroeger gezegd en gedacht. Klopt het dan toch? De zelfstandige denkers die geen ruimte kregen voor hun gedachten? Dogma’s die dichttimmerden in hun beleving. Geen ruimte voor vragen. Of alleen maar voorgeprogrammeerde antwoorden. Dooddoeners.

Deels herken ik de verhalen. En vraag ik me af waar onze eigen generatie, die wat betreft leeftijd de ouders van deze schrijvers kunnen zijn,  de mist in is gegaan? Waren wij te stellig? Hebben we op de verkeerde manier voorgeleefd? Waren we hypocriet? Ik lees van al deze zaken voorbeelden in het boek.

Ik weet het niet. Mijn hart gaat uit naar de ouders van deze schrijvers. Ik denk, ga er vanuit, dat zij hun kinderen met alle goede bedoelingen, in onze menselijke gebrekkigheid hebben opgevoed. Er is vast veel al dan niet stil verdriet bij hen.

Dat is een ding, een kant van het verhaal. Het is niet alleen het voorleven van ouders, of het geven van catechisatie, of vereniging. Wat leren we in preken? Gaan de preken over God, over de Here Jezus, over de Heilige Geest? Over de grootheid van God? Of zijn preken “verworden” tot to-do, en don’t lijstjes, zoals ik gisteren op twitter zag? (een typering die ik regelmatig herken. dan vraag ik me af: waar was God in deze preek? Het gaat ((weer)) over wat ik moet doen en laten)

Meer lezen over dit boek? Deze blog geeft een meer inhoudelijk verhaal! Het kost 15 euro, en heeft 144 pagina’s